JAVA

             Javascripte islemler-oparatörler

       Program yapmak demek belli bir sirada veya sartlara göre islemleri siralamak demektir. Yapacagimiz ise göre belli siralarda islemleri siralariz.
Bir programci bilgisayara birseyler yaptiracaksa bunlari kendi mantigina göre islemler zinciri kurarak programlar.
Burada islem(operator) kavrami ortaya çikar. Degisik amaçlara uygun bir çok operator görecegiz. Bunlardan bazilari bir atama yapar, bazilari karsilastirma yapar ve bir sonuç üretir, bazilari aritmetik islemler yapar.

  Atama Operatorü     Atama operatörü esittir = isaretidir. Atama yapacagimiz degiskenin adini sola yazariz. Yanina atama operatorünü yani = yazariz. Atama operatorünün saginada atanacak degeri yazariz.

adi="selami";

yol=15;

toplamKilo=toplam+34;

agaclar[11]="Çam";

dogrumu=true;

seklinde bir kaç atama örnegi siralayabiliriz.
Atama yaparken dikkat etmemiz gereken bir kaç konu var:

Atama yapacagimiz degiskenin degerine uygun bir deger atamak;
String degiskene sayisal bir deger atayamazsiniz. Böyle bir durumda program çalisirken hata varir.

Degiskenin adi sola yazilmalidir. Eger sola deger saga degisken adi aktarirsaniz hata olusur.

Bir degisken tanimlanirken bir deger atanabilir

  Aritmatik Islemler        Aritmatik islemler olan toplama, çikarma, bölme, çarpma islemlerini javaScriptte kullanabiliriz. JavaScripte bu dört islemi kolayca kullanabilecegiz.
Toplama için kullanacagimiz isaret + isaretidir. Çikarma için -, bölme için / va çarpma içinse * isaretidir. Matematiksel islemlerin genel kullanimi:

toplam=123+34;

kalanMiktar=2345-345;

bolum=345/23;

genel=234*12;

gibi. JavaScript + isaretini gördügünde bu isaretin sagindaki ve solundaki degerleri toplar ve = isaretinin solundaki degiskene aktarir.
Diger aritmatiksel islemlerde de böyledir. Fakat bazi durumlarda bir degiskeni bir birim (1) artirmak veya eksiltmek istenebilir. Bu durumlarda; deger++ seklinde bir kullanim gerekir. Bu kullanim deger=deger+1; seklinde kullanimin kisaltilmisidir. Yine deger-- ise deger=deger-1; seklindeki bir kullanimin kisaltilmisidir.

Yine toplama ve çikarmada yapabilecegimiz bir diger kisaltma ise:
toplam=toplam+deger; seklinde ki bir kullanimda toplam+=deger;
kalan=kalan-deger; seklinde ki bir kullanimda kalan-=deger; seklindedir.
Bir degiskenin degerinin negatif olamsini istiyorsak atama yaparken degerin basina - isaretini getirmemiz yeterli olacaktir. durum=-20; gibi.

  String Islemler      Stringler üzerinde islem yapan operatorümüz + dir. Bu operatör strinkleri birlestirir. Elimizde iki string degisken olsun bunlar + operatorünü uygulayalim ve sonucu görelim.

var adi="Mehmet";

var soyAdi="Deprem";

var sonuc=adi+" "+soyAdi;

Bu birlestirmede sonuc="Mehmet Deprem"; olur. Burada " " seklinde bir string parçasini adi ve soyAdi degiskenleri arasina nasil yerlestirdigimize dikkat edin.
      Karsilastirma Islemleri       Programlama yaparken en çok kullanacagimiz islem belkide karsilastirmadir. Bilgisayara bir seyler yaptirirken su sekildeyse sunu yap aksi halde bunu yap seklinde kullanimlar hazirlayacagimiz programin mantigini olusturacaktir. Bu sekilde bilgisayar yeri geldiginde kararverebilecektir.
Karsilastirma iselemlerini if, for, do gibi methodlarda kullanacagiz. Karsilastirma operatorlerini görelim.

== esit
Bu operator sagindaki ve solundaki degerler birbirine esitse true(dogru) aksi halde false(yanlis) degerini verir.

!= esit degil
Bu operator solundaki ve sagindaki degerleri karsilastirir ve iki deger bir birine esit degilse true(dogru) aksi halde false(yanlis) degerini verir.

< küçüktür
Isaretin solunda ki deger sagindaki degerden küçükse true aksi halde false degerini verir.

> büyüktür
Isaretin solundaki deger sagindaki degerden büyükse true aksi halde false degerini verir.

<= küçük veya esittir
Ifadenin solundaki degisken sagindaki degiskenden küçük veya ona esitse true(dogru) aksi halde false degerini verir.

>= büyük veya esittir
Ifadenin solundaki deger sagindaki degerden büyük veya ona esit ise true aksi halde false degerini verir.

Karsilastirma operatorleri önemli bir konu oldugu için bir örnek ile bu konuyu görelim.

<html>

<head>

<META HTTP-EQUIV="Content-Type" CONTENT="text/html;
charset=iso-8859-9">

<script language="JavaScript">

<!-- gizle

function kontrolEt()

{

degisken1= document.giris.deger1.value;

degisken2=document.giris.deger2.value;

sonuclar=degisken1+" "+degisken2;

if(degisken1==degisken2)

{

document.giris.sonuc.value="Degiskenler esit";

document.giris.yazdeger1.value=degisken1;

document.giris.yazdeger2.value=degisken2;

document.giris.deger1.value="";

document.giris.deger2.value="";

}

if(degisken1degisken2)

{

document.giris.sonuc.value="Degisken1 büyüktür";

document.giris.yazdeger1.value=degisken1;

document.giris.yazdeger2.value=degisken2;

document.giris.deger1.value="";

document.giris.deger2.value="";

}

}

// -->

</script>

<title> Karsilastirma islemleri</title>

</head>

<body>

<form name="giris">

Degiskenleri giriniz :

<br>

Degisken1 : <input type="text" name="deger1" size=7>

<br>

Degisken2 : <input type="text" name="deger2" size=7>

<br>

<input type="button" name="karsilastirma" value="Karsilastir" onClick="kontrolEt()">

<p>Sonuçlar :

<br>Degisken1 : <input type="text" name="yazdeger1" size=7>

<br>Degisken2 : <input type="text" name="yazdeger2" size=7>

<br>Sonuç :

<br><input type="text" name="sonuc" size="20">

</form>

</body>

</html>

   Yazdigimiz bu program iki degiskenin degerini girip sonra kontrol et butonunu tiklamamiz sonucu degiskenlerin degerlerini ve sonucu ekrana basiyor. Burada if() methodunu kullandik. if methodunda iki degisken alinir ve karsilastirilir. Sonuc dogru ile arkasindan gelen { } arasinda kalan komutlar çalistirilir aksi halde diger komuta geçilir. Bu konuya daha sonra ayrintili olarak deginecegiz. Mantiksal Islemler      Mantiksal olarak bildigimiz ve, veya, degil gibi islemleri javaScriptte de kullanacagiz. Bu islemler karsilastirma yaparken isimize yarayacaktir. Çünkü program yaparken programin akisini karsilastirmalar ile saglayacagiz.
Mantiksal islemlerin javaScriptteki karsiliklari:

&& ve
Karsilastirmanin her iki yanindaki sartlar dogru ise sonuç true aksi halde false olur.

|| veya
Karsilastirmanin bir tarafindaki veya iki tarafindaki sartlar dogru ise sonuç true her iki taraf yanlis ise sonuç false olur.

! degis
Tek sarta uygulanir. Sart dogru ise sonuç false aksi halde true olur.

Birkaç örnek verelim:
if( 12<21 && 10==10) sonuç true. Iki sartta dogru. 12 sayisi 21'den küçüktür ve 10 sayisi 10 sayisina esittir.
if( 12>30 || 3<23) sonuç true. Soltaraf yanlis ama sag taraftaki karsilastirma dogru. veya operatorü sartlardan birinin dogru olmasi sonucu true sonucunu verir.
if(true && 12>41) sonuç false. Soltaraf zaten true(dogru) fakat sagtaraf yanlis bir ifade 12 sayisi 41'den büyük degildir. && operatorü her iki tarafinda dogru olmasi sonucu true sonucunu verir aksi halde sonuç false dir.

  Sartli Islemler     JavaScript bize sartli olarak islem yapabilme yetenegi sunuyor. Mesela bir degiskene deger atarken su sart varsa bu degeri aksi halde su degeri ata diyebiliriz.
Sartli isemlerde ? : operatorlerini kullanacagiz. Bir örnekte görelim.
sonucKazanc=( gider < gelir) ? "kâr" : "zarar";
gider=100000 ve gelir= 200000 ise sonucKazanc="kâr", gider=100000 ve gelir=50000 ise sonucKazanc="zarar" olacaktir. Görelim:

<SCRIPT language="JavaScript">

<!-- gizle

var sonucKazanc

var gider=100000;

var gelir=200000;

sonucKazanc=(gider<GELIR)?"KÂR":"ZARAR"; BR TL< document.write(?Gider="+gider+"");

document.write("Gelir = "+gelir+" TL</BR>");

document.write("Sonuçta <B>"+sonucKazanc+"</B> ettik.");

// gizleme sonu -->

</SCRIPT>

gelir ve gider degiskenlerinin sonuçlarini degistirerek sonuçlari kontrol ediniz. Sartli islemlerin genel yapisini görelim
degerAtanacakDegisken=(sart1 kontrolOperatoru sart2)? dogruysaAtanacakDeger : YanlissaAtanacakDeger;
durum=(kalandurum); gibi bir örnek verebiliriz.

 

<=Geri İleri=>